Føroysk Miðlafólk stevna landsstýrinum

Føroysk Miðlafólk stríðast áhaldandi fyri rættinum hjá miðlafólki í Føroyum at skipa seg sum yrki og samráðast um egnan sáttmála vegna limirnar. Við stevningini, sum nú verður latin Føroya Rætti, krevur felagið, at landsstýrið verður dømt at viðurkenna rættin hjá miðlafólki í Føroyum at skipa seg við egnum sáttmála í almenna public service-stovninum Kringvarpi Føroya.

Hetta óvanliga stigið – at biðja rættin áleggja landsstýrinum at viðurkenna sjálvan kjarnan í fakfelagsfrælsinum – er beinleiðis avleiðing av úrslitaleysum samráðingum við landsstýrið í út við eitt ár.

Hin 22. mai 2024 boðaðu Føroysk Miðlafólk frá í skrivi til Fíggjarmálaráðið, at felagið vildi hava samráðingarrættin fyri limirnar í Kringvarpinum, tá verandi sáttmáli millum Fíggjarmálaráðið og Starvsfelagið fór úr gildi 1. oktober 2024.

Drúgvar samráðingar, fyrst við lønardeildina undir Fíggjarmálaráðnum og síðani við landsstýriskvinnuna í fíggjarmálum, endaðu úrslitaleysar. Tá semingsuppskotið millum Fíggjarmálaráðið og Starvsfelagið varð undirskrivað fríggjadagin 8. november 2024, gjørdi landsstýrið samstundis av, at miðlafólk í Føroyum enn einaferð skuldu trýstast inn í ein sáttmála, sum vit ikki eru partur av og onga ávirkan hava á.

Síðan tá hava samráðingar verið beinleiðis við Aksel V. Johannesen, løgmann og verja hjá fjølmiðlunum, sum hevur havt landsstýriskvinnuna í fíggjarmálum við sína lið. Málið hevur drigið alt ov leingi út, men nú fall avgerðin. Á fundi í Tinganesi í dag mikudagin 2. apríl 2025 fekk nevndin í Føroyskum Miðlafólkum at vita, at umbønin verður ikki gingin á møti.

Grovt álop á fjølmiðlarnar
Politiska valdið í øllum okkara grannalondum hevur viðurkent rættin hjá miðlafólki í teirra almennu public service-fjølmiðlum at skipa seg við egnum sáttmála. Tað er í dag ein sjálvsagdur rættur í øllum Norðurlondum. Tí eru tað norðurlendsku fakfeløgini fyri miðlafólk, sum samráðast um sáttmálan fyri miðlafólkini í DR, NRK, SVT/Sveriges Radio, YLE, RUV og KNR.

Støðan í Føroyum verður eisini tikin í størsta álvara í norðurlendsku fakfeløgunum fyri miðlafólk. Tað kom greitt til sjóndar í felags yvirlýsing úr Íslandi, Danmark, Norra, Svøríki, Finnlandi og Íslandi 25. november 2024.

Í felags yvirlýsingini stendur m.a., at “Det er dybt udemokratisk og et angreb på den frie presse at fastholde journalister og andre mediefolk på landets klart største mediearbejdsplads i en fagforening for offentligt ansatte.”

Tey fimm fakfeløgini staðfestu í november í fjør, at landsstýrið í veruleikanum noktar miðlafólki í Føroyum at skipa seg fakliga. Og tað kann á ongan hátt góðtakast, siga feløgini.

Føroya landsstýri varð kunnað um felags norðurlendsku støðuna. Og landsstýrið hevur fingið felags yvirlýsingina. Men landsstýrið letst ikki um vón.

Avgerðin hjá landsstýrinum í dag, 2. apríl 2025, er at meta sum eitt grovt álop á miðlafólk í Føroyum. Landsstýrið noktar miðlafólki at skipa seg sum yrkisbólk við egnum sáttmála og tvíheldur um, at miðlafólk í almenna Kringvarpinum skulu vera bundin í Starvsfelagnum, sum ongantíð hevur verið eitt fakfelag fyri miðlafólk. Tað kann ikki góðtakast.

Felagið Føroysk Miðlafólk varð stovnað í 1952, tá sum Føroya Blaðmannafelag, og hevur umboðað hetta yrkið øll árini. Starvsfelagið varð, soleiðis sum felagið sjálvt lýsir seg, upprunaliga skipað sum eitt felag í tveimum deildum, “eina fyri starvsfólk undir løgtinginum og eina fyri starvsfólk undir ríkinum.” Upprunin er altso starvsbólkar á ávísum arbeiðsplássum – ikki fakfelag umboðandi eitt yrki.

Ein skjót gjøgnumgongd á heimasíðuni hjá Fíggjarmálaráðnum vísir, at ráðið hevur sáttmála við umleið 30 ymisk fakfeløg, viðhvørt fleiri sáttmálar við sama felag. Ilt er at ímynda sær, at landsstýrið hevði noktað lærarum, námsfrøðingum, sjúkrarøktarfrøðingum, búskaparfrøðingum ella maskinmeistarum at skipa seg sum yrkisbólk við egnum sáttmála. Tað sama skal vera galdandi fyri miðlafólk í Føroyum.

Tá Føroya landsstýri ikki vil viðurkenna henda rættin, verður tað tí latið upp í hendurnar á Føroya Rætti at taka avgerðina.