Heita á landsstýrið at taka støðu til vitíki

Níggju stovnar eru nú komnir við áheitan á landsstýrið um at raðfesta og taka støðu til vitlíki.

Talan er um Almannaverkið, Kommunufelagið, Vinnuhúsið, Fróðskaparsetur Føroya, Undirvísingarstýrið, Sjúkrahúsverkið, TAKS, Gjaldstovuna og Talgildu Føroyar

Í skrivi til miðlarnar í dag kemur áheitanin frá fríggjadegnum alment fram. Har verður millum annað víst á, at menningin av vitlíki gongur skjótari, enn vit hava sæð við nakrari aðrari tøkni í søguni, og at man stendur fyri einari kollvelting. Hetta kann bæði vera gott og ringt

- Vitlíki hevur seinastu árini av álvara tikið dik á seg. Møguleikar fyri nýskapan, vøkstri og menning av vælferðini eru stórir, men tað eru eisini etiskar og trygdarligar avbjóðingar, ið fylgja við tøknini.

Broytingarnar verða so umfatandi, at tað er alneyðugt við miðvísum politiskum visjónum og ætlanum, og tí er neyðugt at man sum land er til reiðar verður víst á.

Tey níggju eru heldur ørkymlaði av, at tað ikki er á breddanum politiskt: 

- Okkum kunnugt eru ongar yvirskipaðir politiskar visjónir á økinum. Vitlíki varð ikki nevnt í samgonguskjalinum frá 2022, ongar politiskar ætlanir um vitlíki finnast, og einki landsstýrisfólk hevur vitlíki sum málsøki.

Brævið, sum varð sent landsstýrinum fríggjadagin 20. september, er soljóðandi:

Til Føroya Landsstýri

Átrokandi tørvur á politiskari støðutakan um nýtslu av vitlíki

Vit, undirritaðu, umboðandi stovnar og felagsskapir í Føroyum, venda okkum til landsstýrið um eitt mál av alstórum týdningi fyri framtíð Føroya. Sum áhugapartar í talgilding á ymsum økjum í føroyska samfelagnum kenna vit tað sum okkara skyldu at gera vart við tørvin á politiskari støðutakan og raðfesting av vitlíki.

Vitlíki hevur seinastu árini av álvara tikið dik á seg. Møguleikar fyri nýskapan, vøkstri og menning av vælferðini eru stórir, men tað eru eisini etiskar og trygdarligar avbjóðingar, ið fylgja við tøknini.

Menningin av vitlíki gongur skjótari, enn vit hava sæð við nakrari aðrari tøkni í søguni. Vit standa fyri eini kollvelting. Mál, mentan, skúli, heilsuverk, almenn fyrisiting, fíggjargeirin og vinnan eru bara nøkur av økjunum, sum standa fyri stórum broytingum – broytingar, sum kunnu ávirka karmarnar fyri fólkaræði í sjálvum sær.

Broytingarnar verða so umfatandi, at tað er alneyðugt við miðvísum politiskum visjónum og ætlanum.

Tað er avgerandi, at vit sum land eru klár til at gagnnýta teir møguleikar, sum vitlíki hevur, og eisini taka støðu til, hvussu vit verja okkum fyri møguligu neiligu ávirkanini av tøknini. Raðfesting á hesum økinum verður avgerandi fyri at varðveita okkara mál, mentan og vælferð. Og verður rætt borið at, kann vitlíki, saman við aðrari tøkni sum t.d. tólmenni, við nýskapandi og effektivum loysn­um verða við til at loysa ein part av stóru haldførisavbjóðingunum, sum vit standa fyri, m.a. á heilsu-, almanna- og eldraøkinum.

Okkum kunnugt eru ongar yvirskipaðir politiskar visjónir á økinum. Vitlíki varð ikki nevnt í samgonguskjalinum frá 2022, ongar politiskar ætlanir um vitlíki finnast, og einki landsstýrisfólk hevur vitlíki sum málsøki.

Í grannalondum okkara hevur vitlíki hinvegin verið á politisku dagsskránni í rúma tíð. Tað er partur av politiska orðaskiftinum, og visjónir, politikkir og lógarverk eru longu orðað.

Vit vilja tí heita á Føroya Landsstýri at taka stig til at seta vitlíki á breddan politiskt. Hetta kann verða gjørt við:

- At vitlíki verður lagt sum serstakt málsøki til landsstýrisfólkið við ábyrgd av talgilding av samfelagnum (privat og alment).

- At skipa fyri vitanarátøkum og aðalorðaskifti fyri at økja um vitanina og tilvitskuna um vitlíki

- At orða visjónir, ætlanir og politikkir á økinum, umframt við fíggjarligari raðfesting at fremja hesar visjónir og ætlanir í verki

Vit hava í Føroyum fyrr prógvað, at vit kunnu flyta okkum skjótt, m.a. á tøkniøkinum, um vilji er til tess. Vit eru um at gerast ov sein á sjóvarfallinum, men verður farið undir munagóð átøk nú, kunnu vit framvegis náa at gera okkara til at fáa tað besta burtur úr nýggju tøknini og samstundis varðveita ræðið á egnum umstøðum og egnari menning.

Við hesum takka vit fyri, at tit hava givið hesum átrokandi máli gætur og vóna, at tit taka væl ímóti okkara áheitan.

Vinaliga

Edvard Heen, Almannaverkið

Eyðun Christiansen, Kommunufelagið

Niels Winther, Vinnuhúsið

Martin Zachariasen, Fróðskaparsetur Føroya

Hjalmar Hansen, Undirvísingarstýrið

Steinar Eirikstoft, Sjúkrahúsverkið

Eyðun Mørkøre, TAKS

Leif Abrahamsen, Gjaldstovan

Nicolai Balle, Talgildu Føroyar