Vinstraaktivistur skal stýra Kolumbia

Annað umfar av forsetavalinum í Kolumbia gjørdist spennandi. Valevnið hjá vinstraveinginum, Gustavo Petro, vann á høgrapopulistinum Rodolfo Hernandez eftir lyfti um at seta inn móti ójavnanum í landinum.

Við 50,4 prosentum av atkvøðunum vann fyrrverandi uppreistrarmaðurin, Gustavo Petro, og Komumbia fær sostatt ein forseta frá vinstraveinginum fyri fyrstu ferð í landsins søgu.

Umboðið hjá høgraveinginum, vinnulívsmaðurin, Rodolfo Hernandes, sum ofta hevur verið sammettur við Donald Trump, fekk 47,3 prosent av atkvøðunum.

Sostatt loysti tað seg hjá Petro at lova minni ójavna í landinum, har 40 prosent av fólkinum livir í onkrum slag av fátækradømi.

- Frá í dag henda broytingar í Kolumbia. Rættiligar broytingar, ið vendir móti okkara máli: Kærleikans politikki... at skilja hvønn annan og tosa saman, segði Petro tá valúrslitið var greitt.

(Mynd: EPA)

Gerilja-akrivistur

Petro er 62 ára gamal, og fyrrverandi borgarstjóri í Bogotá.

Einaferð var hann partur í M-19 geriljuni, og í Kolumbia nógv, sum binda allan vinstraveingin til vápnaðu stríðini, ið hava rakt landið.

Geriljabakgrundin sá eisini út til at skula leggja honum forðingar hesaferð. Hetta var triðja ferðin, at Petro stillaði upp til forsetaval.

Hann skal nú leiða eitt land, sum roynir at vinna seg framaftur búskaparliga eftir koronufarsóttina, sum stríðist við vaksandi narkokriminalitet og einum djúpum illvilja móti politiska valdinum.

Eygleiðarar ávara móti, at landsins búskapur kann støðga, um so er, at tað ikki eydnast Petro at fáa samstarv í lag við síni politisku mótstøðufólk, skrivar finska kringvarpið.

(Mynd: EPA)

Svartur kvinnuligur varaforseti

Tað er ikki bara framgongdin hjá vinstraveinginum, ið er søgulig. Fyri fyrstu ferð í søgu Kolumbia, fær landið eisini eina svarta kvinnu sum varaforseta.

Tað er umhvørvisstríðskvinnan og feministurin, Francia Márquez, ið verður varaforseti.

- Stóra avbjóðingin, vit allir kolumbiarar standa fyri, er sáttargerð. Tíðin er komin at byggja frið. Frið, ið gevur sosialt rættvísi, segði Márquez.

Undir valstríðinum hevur hon verið fyri fleiri hóttanum, skrivar yle.fi.

Tíggju prosent av teimum gott 50 milliónunum í landinum siga seg vera av afrikanskum uppruna.

Uppteljingin vísir, at Gustavo Petro fekk 700.000 fleiri atkvøður enn Rodolfo Hernandez, sum viðgekk tapið á einum uppslagi á Facebook.

- Eg vóni, at Gustavo Petro veit, hvussu landið skal stýrast og er trúgvur móti sínum lyftum um at stríðast móti korrupsjón, skrivaði hann.

Sitandi forsetin í landinum, Ivan Duque, stillaði ikki upp til forsetavalið hesaferð. Hann er í dag sera illa umtóktur í Kolumbia.

Fátækradømi og inflasjón hevur verið høvuðsmál í valstríðnum.

Valið var eisini ávirkað av harðskapi. Forsetavalevnini fingu í fleiri førum drápshóttanir undir fyrsta valumfari.

Undir fyrsta umfari síðst í mai fekk einki av valevnunum yvir helmingin av atkvøðunum, og tí skuldi eitt nýtt umfar til.

Politiskur harðskapur er ikki eitt ókent fyribrigdi. Fimm forsetavalevni eru dripin gjøgnum 1900-talið, skrivar yle.fi við Reyters, AFP og AP sum keldurm.