Stríðið um floksleiðsluna í hæddini

Stríðið millum Liz Truss og Rishi Sunak herðist um hvør skal taka yvir leiðsluna fyri konservativa flokkin í Onglandi, og harvið gerast komandi stjórnarleiðari í Bretlandi.

Valstríðið er í hæddini, og heldur fram til byrjanina av september, tá avloysarin fyri Boris Johnson verður funnin.

Samstundis eru tað andstøðupolitikarar, sum fýlast á, at stríðið um formanssessin hjá teimum konservatiru skuggar yvir stóru kreppuna, ið veruliga hóttir Bretland, nevniliga búskaparligu afturgongdina orsaka av hækkandi orkuprísunum.

Væntandi vara bretsku orkuprísirnir at vaksa 70 prosent í oktober.

Endaspurturin

Komið er nú fram til endaspurtin í valstríðnum um at gerast oddafólk í konservativa flokkinum. Eftir fleiri atkvøðugreiðslur millum tjóðartingslimirnar í konservativa flokkinum, eru tað nú teir 160.000 meinigu limirnir, sum eiga avgerðina, sum stendur millum tey bæði, Liz Truss og Rishi Sunak.

Atkvøðast kann, umvegis bræv, fram til 2. september, og úrslitið verður kunngjørt 5. september.

Skattalækking ella olmussu

Eitt av høvuðsevnunum í valstríðnum er spurningurin um skattalækkingar.

Truss lovar, at hon fer at lækka skattin, um hon vinnur valið, meðan Sunak hevur verið meira varðligur, og hevur sagt, at hann vil bíða eftir hvat búskaparliga hóttafallið endar við áðrenn hann tekur støðu til skattalækkingar.

Í seinasta sjónvarpskjakinum ákærdi Truss Sunak fyri at hava ætlanir um at bjóða “olmussur” til tey, ið verða harðast rakt av høgu orkuprísunum heldur enn at minka um skattatrýstið.

- Eg kann ikki taka undir við, at pengarnir verða tiknir frá fólki fyri síðani at verða givin teimum aftur sum olmussa, segði Truss.

Sunak vardi sína linju við, at olmussur eru betri enn at fremja stórar skattalættar fyri tey mest vælbjargaðu.

- Um vit ikki gera hetta, so verða tað milliónir av fólkum, ið verða rakt, og vit (konservativi flokkurin, -red.) vera fyri stórum ósigri til komandi val, segði Sunak.

Búskaparkreppa fyri framman

Ein stór búskaparlig afturgongd stendur fyri framman í Bretlandi orsaka av høgu orkuprísunum, sum elva til stórar búskaparligar trupulleikar hjá milliónum av fólkum.

Sambært Bank of England stendur landið framman fyri størstu afturgongdini í livistøðinum síðan byrjanina av 1960-unum.

Andstøðupolitikarar og umboð fyri ídnaðin hava víst á, at tað hevði gagna landinum betur, um orkan varð brúkt upp á kreppuna heldur enn at stríðast um formanspostin.

Gordon Brown, fyrrverandi Labour-leiðari og forsætisráðharri frá 2007 til 2010, ávarar um, at landið kann vænta eina “tíðarstillaða bumbu”, um ein ætlan ikki verður løgd í skundi.

Bæði hann og umboð fyri ídnaðin hava heitt á tey bæði og Boris Johnson um at leggja eina virkisætlan, men tað hava bæði Truss og Sunak víst aftur.

Truss førir í veljarakanningum

Sambært veljarakanningunum hevur Liz Truss størri møguleika enn Sunak fyri at vinna formansvalið og gerast landsins komandi forsætisráðfrúa.

Nýggjasta kanningin hjá Yougov, gjørd 29. juli til 2. august, vísir, at Truss fær undirtøku frá 69 prosentum av konsatervativu limunum, meðan Sunak fær 31 prosent. Knapt túsund flokslimir vóru við í teirri kanningini.

Kanningin vísir eisini, at flestu av teimum, sum heldur vilja hava Truss enn Sunak, helst sóu, at Boris Johnson helt fram sum forsætisráðharri.

(Mynd: EPA)

Rishi Sunak

42 ára gamli Rishi Sunak verður at mongum sæddur sum ein nátúrligur eftirmaður hjá Boris Johnson. Hannn verður lýstur sum ein meira slípaður og karismatiskur leiðari enn Truss.

Hann gjørdist kendur, tá hann í 2020 varð valdur til fíggjarmálaráðharra í stjórnini hjá Boris Johnson, eitt starv, sum eitt nú hevði við sær, at hann skuldi býta út milliardir av pundum í stuðli til fyritøkur og lønmóttakarar orsaka av koronakreppuni.

Tað talar ímóti Sunak, at hann eisini – eins og Johnson – hevur verið við til stjórnarveitslur undir koronastongslinum, og tað hevur havt ávirkan á undirtøkuna.

(Mynd: EPA)

Lis Truss

46 ára gamla Liz Truss gjørdist uttanríkisráðfrúa í september eftir at hava verið handilsmálaráfrúa.

Hon er eisini samráðingarleiðari hjá Bretlandi við ES um spurningar viðvíkjandi brexit. Mótsatt Sunak, var Truss ímóti at fara burtur úr ES tá fólkaatkvøða var í 2016. Nú hevur hon skift síðu, og tekur undir við brexit.

Truss hevur, eins og Sunak, víst á, at hon hevur fyrrverandi forsætisráðfrúuna, Margareth Tatcher, sum sína fyrimynd. Hetta sæst eisini á myndum, sum hon hevur lagt út á sosialar miðlar.

Truss fekk eyknevnið “hondgranatin”, tí hon hevur orð fyri at úttala seg og uppføra seg óumhugsað til tíðir. Hon er eisini kend í flokkinum fyri sítt bersøgni.

Keldur: The Guardian, BBC, Reuters, Independent, Daily Express umvegis yle.fi