Stórt bretskt forlag gevur bók eftir føroyskum granskara út

- At gera íløgur í føroyskt sum annaðmál er ikki bara umráðandi fyri máltøku hjá tilflytarum og eftirkomarum teirra, men er samstundis stimbrandi íløga í okkara móðurmál, lívsmáttin í tí og er til stórt gagn í víðari høpi samfelagsliga í Føroyum.

Tað sigur bókaaktuella Elisabeth Holm, ph.d. og samskipari á Góðskueindini á Fróðskaparsetri Føroya og útbúgvingarleiðari á parttíðarútbúgving á Føroyamálsdeildini í føroyskum sum øðrummáli.

Í 2021 fekk hon ph.d.-heiti, tá hon á Heriot-Watt University í Edinburgh vardi ph.d.-ritgerð sína, sum í stuttum snýr seg um tilflyting úr útheiminum til Føroya og føroyskt mál. Nú hevur Elisabeth Holm skrivað eina bók um líknandi evni, sum bretska forlagið Routledge gevur út í dag. Tað skrivart setur.fo.

Bókin ber heitið Migration, Adult Learning and Multilingualism – Critical Sociolinguistics Research with New Speakers of Faroese, og hon byggir á granskingina, sum Elisabeth Holm gjørdi í ph.d.-ritgerðini.

Um bókina skrivar Fróðskaparsetrið, at tað er ein dagførd, tillagað og munandi stytt útgáva av ph.d.-ritgerðini, har tilflytarar av øðrum uppruna enn norðurlendskum, ið eru komnir til Føroya eftir aldarskiftið, eru í miðdepli.

Granskingin  er etnografisk og tí kvalitativ, og høvundurin kemur tætt at ymsum máltakarum, sum arbeiða á fiskavirkjum og í reingerðarstørvum í Føroyum, og fær innlit í bakgrund, lívskor og royndir teirra at navigera og finna seg til rættis í fleirmælta veruleika okkara í dag.

Í bókini verður serligur dentur lagdur á royndirnar hjá tilflytarum við at læra eitt fáment mál sum føroyskt, á ójavnbjóðis atgongd, møguleikar. Víst verður  millum annað á avmarkaðu møguleikarnar at læra mál á ófaklærdum starvsøkjum, og á tær forðingar, sum tilflytarar møta í royndini at finna arbeiði, ið samsvarar við teirra førleikar-

- Ein demokratiskur spurningur

Áhugin hjá Elisabeth Holm fyri hesum granskingarøkinum er - umframt vanligt granskaraforvitni - heftur at spurninginum um demokratiska inklusión av tilflytarum í Føroyum. Og so heldur hon, at granskingargrundað vitan er lykilin til at skapa menning.

- Fyri at skapa eitt samfelag, har allir borgarar í landinum hava somu demokratisku rættindi og atgongd til útbúgving, arbeiði og almennar tænastur, er neyðugt at hava holla vitan um og innlit í umstøður og avbjóðingar hjá borgarum í Føroyum, ið hava annan uppruna enn føroyskan. Tað gevur granskingin hjá mær eina støðulýsing av og eitt íkast til, sigur hon.

Altjóðagerðin og vaksandi tilflytingin til Føroya av fólki, ið kemur úr øllum heiminum, setur krøv til myndugleikar og skipanir í føroyska samfelagnum, herundir fólkaskúlan, málundirvísing fyri vaksnar tilflytarar og viðurskifti, ið kunnu fremja inklusjón á arbeiðsmarknaðinum.

- Máltøka er altíð samansett og støðutreytað, og íløga í føroyskt sum annaðmál og annaðmálsundirvísing er alneyðug. Ikki bert fyri trivnað og inklusjón av nýggjum borgarum, men eisini fyri, at føroyskt skal yvirliva sum mál,  sigur Elisabeth Holm.

Til ber at lesa meira á setur.fo